คำว่า “ผี” ผู้คนให้คนจำกัดความของคำนี้ไว้หลากหลายความหมายหลายแบบ หลายประการ ทั้งนี้ผีจะหมายถึงได้กับดวงจิตวิญญาณที่มนุษย์ได้หมดลมหายใจไปแล้วดวงจิตนี้ได้หลุดออกจากร่าง มองด้วยตาเปล่าจะไม่อาจเห็นพวกเขาได้ บางทีก็เข้าใจกันไปว่าผีบางตนก็มีฤทธิ์อยู่เหนือมนุษย์ อาจให้ทั้งคุณหรือให้ทั้งโทษกับผู้คนก็ได้เป็นเช่นนี้จึงทำให้ผู้คนเกิดความเกรงกลัวในอำนาจนี้
“ผีล้านนา” ความเชื่อของชาวล้านนา ตั้งแต่อดีตมาจนถึง ณ ปัจจุบัน ชาวล้านนามักใช้ชีวิตที่มีความเกี่ยวข้องกับผี นับถือผี ซึ่งเป็นเหมือนประเพณีที่ทำมาตั้งแต่รุ่นสู่รุ่น หรือเราจะเรียกได้เลยว่านี่คือศาสนาผี เหมือนเป็นลัทธิที่มีความเชื่อในสิ่งเหนือธรรมชาติ คติ ความเชื่อของคนสมัยโบราณ ผ่านเวลามาเป็นระยะเวลานานบางเรื่องมันก็จะกลายเป็นตำนานไปนั้นเอง
เรื่องเล่าขานบอกสืบต่อกันมารุ่นสู่รุ่นตั้งแต่ในอดีตเป็นตำนานที่มีหลายเรื่องมากมายของชาวภาคเหนือ เป็นคติ ความเชื่อ อาจลืมหายไปตามกาลเวลา ซึ่งผีที่อยู่ในคติความเชื่อของคนภาคเหนือมีอยุ่หลายตนมีความแตกต่างกันออกไปตาม สถานการณ์หรือความเชื่อนั้นๆ วันนี้เรามาขอนำเสนอที่มาที่ไปของ 3 ผีล้านนา ตำนานเรื่องผี… ที่มีอยู่จริง
1. ผีโพง
“ผีโพง” เป็นผีพื้นบ้านความเชื่อของคนภาคเหนือ ผีโพงเป็นผีที่จัดอยู่ประเภทเดียวกันกับผีกระสือ ซึ่งเกิดจากการเล่นคุณไสย์มนต์ดำแล้วเกิดตัวเองควบคุมวิชาที่ตนได้เรียนมาไม่ได้ หรือผู้ที่ได้นำว่านตระกูลหนึ่งชื่อเรียกว่า “ว่านผีโพง” ลักษณะของว่านชนิดนี้จะเป็นสีขาวกลิ่นและรสชาติของว่านชนิดนี้จะฉุนเผ็ดร้อน เมือว่านผีโพงแก่ลงจะเกิดมีธาตุปรอทลงกินต้น จากเหตุนี้จึงเกิดแสงที่ลำต้นส่องสว่างออกมา
ลักษณะ “ผีโพง”
ผีโพงจะเป็นดวงจิตที่ทำการแฝงหรือสิงสู่อยู่ในคน ผู้ที่เป็นผีโพงในเวลายามค่ำคืนผู้ที่ถูกแฝงจะกลายเป็นผีโพงออกหากินโดยที่ร่างไม่รู้ตัว ของสดของคาวเที่มันกินตัวอย่างเช่น มันจะจับกบเขียดขึ้นมาเพื่อดูดเลือดและทิ้งซากไว้ ลักษณะคนที่เป็นผีโพงผิวของผู้นั้นจะขาวเหลืองซีด ขนาดของจมูกจะผิดต่างจากมนุษย์ปลายจมูกจะเป็นสีแดง ขนตาผีโพงจะสั้น
ผีโพงเป็นได้ทั้งชายและหญิง ผีโพงชอบหากินที่บริเวณทุ่งนาเวลากลางคืน ผีโพงจะมีแสงสีขาวออกจากจมูก ผีโพงสามารถสืบทอดกันได้ด้วยทางน้ำลาย ปกติผีโพงจะไม่ทำร้ายมนุษย์ แต่ผู้คนนี่สิชอบไปคุกคามผีโพง
2. ผีพราย
“ผีพราย” ตามความเชื่อของชาวล้านนาทางภาคเหนือ ผู้เฒ่าผู้แก่ได้เล่าให้ฟังว่า ผีพรายมักจะเข้าสิงผู้ที่มีอาการเจ็บป่วยหรือผู้ที่ป่วยเรื้อรังรักษาเท่าไหร่ก็ไม่มีทางหาย ผู้ที่ถูกผีพรายเข้าสิงสู่จะมีอาการแสดงให้เห็นว่าในเวลากลางวันมันจะนอนไม่มีแรง ญาติๆที่เข้ามาเยี่ยมมักจะเห็นผู้ป่วยแลบลิ้นหลอกผู้ที่มาเยี่ยมตน เแต่ถ้าเวลากลางคืนพวกมันจะมีแรงลุกขึ้นมาหากิน พวกมันชอบกินของสดๆดิบๆ
เป็นเช่นนี้ลูกหลานทนไม่ไหวจนต้องพาหมอไสยศาสตร์ (หมอผี) ต้องเข้ามาทำพิธีไล่ผี (เรียกพิธีนี้ว่า “ตัดพราย”) พิธีนี้จะทำการขับไล่ให้ผีพรายออกจากร่างผู้ป่วยด้วยวิธีการต่างๆ ถ้าทำพิธีตัดพรายสำเร็จ ลูกหลานต้องทำใจเพราะผู้ป่วยจะเสียชีวิตทันที เป็นเพราะว่าวิญญาณของคนที่ถูกแฝงนั้นได้ออกจากร่างหรือตายไปนานแล้ว แต่ที่ลูกหลานเห็นว่ามีชีวิตนั้นเป็นเพราะผีพลายเข้ามาสิงนั้นเอง
3. ผีม้าบ้อง
“ผีม้าบ้อง” เป็นผีตามคติความเชื่อของชาวล้านนาที่อาศัยอยู่ทางภาคเหนือ ผีม้าบ้องเป็นจำแนกอยู่ประเภทจำพวกผีจะกละ ผีป่า ลักษณะของผีม้าบ้อง จะเป็นรูปร่างเหมือนม้า พวกมันมักจะออกหากินในเวลากลางคืน สิ่งที่มันชอบกินคือไข่ไก่ ไข่เป็ด หรืออาจเป็นซากสัตว์ที่ตายอยู่ตามทุ่งนา ผีม้าบ้องก็เป็นคนธรรมดาเหมือนกับผีสองประเภทแรกที่เรานำมาเสนอ เวลากลางคืนผีม้าบ้องออกหากินพวกมันจะเปลี่ยนร่างเป็นม้าขาวไม่ก็สีดำ ใครที่มาเห็นพวกมันหรือรู้จักตัวตนของมัน ผีบ้องจะเข้าทำร้าย ฆ่าผุ้ที่รู้จักตัวตนของมันทันที คนโบราณมักจะบอกลูกหลานว่าถ้าได้ยินเสียงม้าวิ่ง หรือเสียงม้าร้องห้ามลงมาจากบ้านห้ามไปไหน พอใกล้จะสว่าง ผีม้าบ้องจะกลับร่างมาเป็นคนเพื่อที่จะกลับบ้านไปนอน แต่ถ้าใครที่นำบันไดของพวกมันเอามากลับหัวกลับด้านจากบนมาไว้ข้างล่างจากข้างล่างขึ้นบน ผีม้าบ้องพวกมันจะไม่สามารถขึ้นบ้านตัวเองได้ และพวกมันก็ต้องตายไปทันทีเมื่อมีแสงสว่างยามเช้ามาถึง
ข้อมูลผีพื้นบ้านของชาวล้านนายังมีอีกมากมาย วันนี้ พวกเราแค่ยกตัวเองมาให้ท่านได้รับรู้ถึงผีพวกนี้ว่าเป็นตำนานที่มีอยู่จริงตามคนเฒ่าคนแก่ได้เคยพบเจอมาในอดีต ไม่เชื่อก็อย่าลบลู่จะเป็นผลดีกับเราที่สุด ทุกอย่างขึ้นอยู่กับความเชื่อของแต่ละคนด้วย
ที่มาข้อมูล