เชื่อว่าทุกคนรู้จักทิศทั้ง 4 คือ เหนือ ใต้ ตะวันออก และ ตะวันตก แล้วรู้หรือไม่ว่าทิศพวกนี้มีผู้พิทักษ์คอยปกครองประจำทิศทั้งสี่อยู่ เราจะเรียกกันว่า ท้าวจตุโลกบาล ซึ่งมีเป็นผู้ปกครองหรือหัวหน้าใหญ่สุดที่สวรรค์ชั้นจาตุมหาราชิกา(สวรรค์ชั้นแรก)ซึ่งจะมีหน้าที่คอยพิทักษ์ทิศทั้ง 4 คือ ทิศเหนือมปกครองโดยท้าวเวสสุวรรณ ทิศตะวันออกปกครองดดยท้าวธตรฐ ทิศตะวันตกปกครองโดยท้าววิรูปักข์ และทิศใต้ปกครองโดยท้าววิรุฬหก
ความเชื่อ “ท้าวจตุโลกบาลทั้ง 4”
ตั้งแต่เราเกิดมาต้องเคยได้ยินประโยคที่ว่า ทำดีได้ขึ้นสวรรค์ ทำชั่วก็ต้องลงนรก” ซึ่งเป็นแนวคำสั่งสอนของพุทธศาสนาเรา คราวนี้ต้องมาทำความเข้าในกันก่อนว่าสวรรค์จะมีทั้งหมด 6 ชั้นได้แก่ ชั้นที่ 1 จาตุมหาราชิกา จะมีผู้ปกครองประจำอยู่ 4 ทิศ ชั้นที่ 2 ดาวดึงส์ ปกครองโดยพระอินทร์ (ท้าวสักกะ) ชั้นที่ 3 ยามา ปกครองโดยท้าวสุยามะ ชั้นที่ 4 ดุสิต ปกครองโดยท้าวสันดุสิต
ชั้นที่ 5 นิมมานรดี ปกครองโดยท้าวสุนิมมิต และชั้นที่ 6 ปรนิมมิตวสวัตดี ปกครองดดยท้าววสวัตดี ในความเชื่อของทางศาสนาพุทธ ท้าวโลกบาลจะประจำอยู่ทิศใหญ่ทั้ง 4 พระองค์ จะอยู่บริเวณที่ตั้ง ณ บนส่วนยอดของเขายุคนธรเป็นหนึ่งเทืองเขาพระสุเมรุ สวรรค์ชั้นแรกนี้มักจะอยู่ติดหรือใกล้กับโลกของมนุษย์มีชื่อเรียกว่ามนุษยภูมิตามหลักของพระพุทธศาสนา มาดูผู้ปกครองของแต่ละทิศกันว่ามีใครบ้าง
1. ทิศเหนือ(อุดร) : ท้าวเวสสุวรรณ (เทพเจ้าแห่งโชคลาภ)
ท้าวเวสสุวรรณ, ท้าวกุเวร หรือ ท้าวเวสวัณ เป็นเทวดาผู้ปกครองแห่งทิศอุดรหรือทิศเหนือ เทพเจ้าแห่งเหล่าอสูรยักษ์ รวมไปถึงภูตผีปีศาจทั้งหลาย ผู้ประทานความมั่งคั่งรวมไปถึงโชคลาภ ท้าวเวสสุวรรณเป็นองค์เดียวกับท้าวกุเวรท่านยังเป็นหัวหน้าแห่งท้าวจตุโลกบาลทั้งสี่อีกด้วย ท่านมีหน้าที่ผู้ดูแลพระพุทธศาสนา ผู้ที่เหล่าภูตผีปีศาจยำเกรง นายแห่งผี เราจะรู้จักท่านผ่านพิธีสวยภาณยักษ์สวดตามวัดเป็นพิธีขับไล่สิ่งชั่วร้ายผีวิญญาณ
เนื่องจากท่านเป็นเทพเทวดาที่มีทรัพย์จำนวนมากท่านจึงมีอีกหน้าที่คือผู้เฝ้าพระคลังสวรรค์ ตามความเชื่อโบราณของทางจีนจะนับว่าท้าวเวสสุวรรณจะถือว่าเป็นเทพเจ้าไฉ่ซิงเอี๊ย เทพเจ้าแห่งโชคลาภ ท่านมีรูปร่าลักษณะเป็นยักษ์มีอาวุธเป็นกระบองขนาดใหญ่ ชาวบ้านสมัยก่อนจะนำท้าวเวสสุวรรณไม่ว่าจะเป็นรูปหรือองค์รูปปั้นไว้ที่เหนือเปลเด็กเพราะมีความเชื่อที่ว่าจะมีอำนาจขับไล่ภูตผีปีศาจได้
2. ทิศใต้(ทักษิณ) : ท้าววิรุฬหก (เทพเจ้าแห่งการคุ้มครอง)
ท้าววิรุฬหก เป็นเทวดาผู้ปกครองแห่งทิศทักษิณหรือทิศใต้แห่งเขาพระสุเมรุ ท้าววิรุฬหกมหาราช มีเหล่าบริวารเป็นกุมภัณฑ์ มีความเชื่อว่าเหล่ากุมภัณฑ์เป็นยักษ์ จะมีลักษณะรูปร่าง พุงป่องและใหญ่ มีช่วงขาที่สั้น ลำตัวลำยำ มีดวงตาสีแดงก้ำ มีทั้งที่อาศัยอยู่บนสวรรค์และบนโลก ซึ่งกุมภัณฑ์จะมีหน้าที่เฝ้าสถานที่ต่างๆที่เกี่ยวข้องกับศาสนาไม่ให้ใครบุกรุกเข้าไป อาจเรียกว่ารากษส ท้าววิฬุหกเป็นหัวหน้าเหล่าหมู่ครุฑและนก ท่านจะมีอำนาจและฤทธิ์มาก มีบารมีเป็นจอมมหาเทพ
รูปลักษณะของท่านท้าววิรุฬหก ท่านจะแต่งกายภายนอกเป็นชุดของนักรบ และสวมใส่ชุดเกราะของแม่ทัพทั้งตัว หน้าพระพักตร์ของท่านวิรุฬหกมีสีเขียวเข้ม ท่านมีอาวุธเป็นกระบี่วิเศษถือไว้ที่พระหัตถ์ซึ่งมีความคมเป็นอย่างมากไม่ว่าจะนำไปตัดสิ่งใดก็ขาดสะบั้นทั้งหมด และเมื่อใดที่ฟันกระบี่จะเกิดลมพายุโหมกันอย่างรุ่นแรง ท่านมีเวทมนต์เกี่ยวกับไฟ ท่านวิรุฬหกจะมีความเชื่อทางว่าไม่ใช่แค่ปกครองในสวรรค์เท่านั้น ท่านยังต้องดูแลแม้กระทั่งครุฑ กุมภัณฑ์รวมไปถึงมนุษย์
3. ทิศตะวันออก(บูรพา) : ท้าวธตรฐ (เทพเจ้าแห่งความสุขสำราญ)
ท้าวธตรฐ เป็นเทวดาผู้ปกครองทิศบูรพาหรือทิศตะวันออก 1 ใน 4 จตุโลกบาลคอยเป็นผู้ปกครองเหล่าคนธรรพ์ ตัวอย่างเช่น แม่นางไม้ แม่ย่านาง เป็นต้นท้าวธตรฐมีรูปร่างลักษณะเป็นเทพบุตรหนุ่มที่ดูเงียบสุขุมมีความสามารถถนัดทางการเล่นดนตรีมีความคิดสร้างสรรค์ตามลักษณะคนธรรพ์ ลักษณะท่านจะถือพิณสามสายถือที่ด้านซ้าย ด้านขวามือจะยกขึ้น ท้าวธตรฐเป็นเทพเจ้าแห่งความสุขสำราณ
4. ทิศตะวันตก(ประจิม) : ท้าววิรูปักษ์ (เทพเจ้าแห่งทรัพย์สมบัติ)
ท้าววิรูปักษ์ เทวดาปกครองทิศประจิมหรือทิศตะวันตก ท่านเป็นเทพเจ้าแห่งทรัพย์ มีเหล่าบรรดานาคเป็นบริวาร เทพเจ้าแห่งนาคทั้งหลายทั้งปวง ท่านไม่ได้เป็นพญานาค ท้าวมหาราชวิรูปักโขนาคราช ท่านเป็นนาคตายแล้วมาเกิดใหม่อยู่ในเทวดาภูมิ ท่านเป็นเทวดาที่มีฤทธิ์บุญญานุภาพสูง ท่านจะมีรูปร่างลักษณ์ดวงตาสีขาวอมฟ้า มีหน้าตาคล้ายคลึงกับมนุษย์ ท่านจะมีสีทอง ผู้ปกครองเจ้าแห่งทรัพย์ในพิภพบาดาลนั้นเอง
ท้าวจตุโลกบาลทั้งสี่ ท่านเป็นเทพผู้คอยคุ้มครองให้หายจากโรคภัยและอุบัติเหตุทั้งปวงได้อีกด้วย ท่านท้าวจตุโลกบาลทั้งสี่ยังต้องมีหน้าที่ความรับผิดชอบต้องคอยดุแลเหล่าบรรดามนุษย์ ทั้งนี้ต้องรวมไปถึงเทพที่อยู่บนสวรรค์ด้วย ท้าวจตุโลกบาลต้องคอยดูแลปกป้องพระพุทธศาสนาให้ดำรงคงอยู่ตลอดไปถึง 5000 ปีใครที่มาสักการะบูชาท่านท้าวจตูโลกบาลทั้งสี่แล้วก็มักจะได้พรในเรื่องความสำเร็จ สมดั่งปรารถนาไม่ว่าเรื่องใดก็ตาม
ที่มาข้อมูล